Lista Skarbów Dziedzictwa

25 listopada 2016 r. weszła w życie nowelizacja Ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz Ustawy z dnia 4 listopada 2016 r. o muzeach. Zasadniczo zmiany dotyczą wprowadzenia i funkcjonowania Listy Skarbów Dziedzictwa, czyli nowej formy ochrony zabytków ruchomych.

Listę Skarbów Dziedzictwa prowadzi minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. Na Listę Skarbów Dziedzictwa wpisuje się – na podstawie decyzji wydanej przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, z urzędu albo na wniosek właściciela zabytku – zabytek ruchomy o szczególnej wartości dla dziedzictwa kulturowego, zaliczany do jednej z poniższych kategorii:

1. zabytków archeologicznych, które mają więcej niż 100 lat, wchodzą w skład zbiorów archeologicznych lub zostały pozyskane w wyniku badań archeologicznych bądź przypadkowych odkryć;
2. elementów stanowiących integralną część zabytków architektury, wystroju wnętrz, pomników, posągów i dzieł rzemiosła artystycznego, które mają więcej niż 100 lat;
3. wykonanych ręcznie dowolną techniką i na dowolnym materiale dzieł malarstwa, nieobjętych kategoriami wskazanymi w pkt. 4 i 5, które mają więcej niż 50 lat, ich wartość jest wyższa niż 150000 euro oraz nie są własnością ich twórców;
4. wykonanych ręcznie na dowolnym materiale akwareli, gwaszy i pasteli, które mają więcej niż 50 lat, ich wartość jest wyższa niż 30000 euro oraz nie są własnością ich twórców;
5. mozaik, nieobjętych kategoriami wskazanymi w pkt. 1 i 2, oraz rysunków wykonanych ręcznie przy użyciu dowolnej techniki i na dowolnym materiale, które mają więcej niż 50 lat, ich wartość jest wyższa niż 15000 euro oraz nie są własnością ich twórców;
6. oryginalnych dzieł grafiki i matryc do ich wykonania oraz oryginalnych plakatów, które mają więcej niż 50 lat, ich wartość jest wyższa niż 15000 euro oraz nie są własnością ich twórców;
7. oryginalnych rzeźb, posągów lub ich kopii wykonanych tą samą techniką co oryginał, nieobjętych kategorią wskazaną w pkt. 1, które mają więcej niż 50 lat, ich wartość jest wyższa niż 50000 euro oraz nie są własnością ich twórców;
8. fotografii, filmów oraz ich negatywów, które mają więcej niż 50 lat, ich wartość jest wyższa niż 15000 euro oraz nie są własnością ich twórców;
9. pojedynczych lub znajdujących się w zbiorach inkunabułów i manuskryptów oraz map i partytur muzycznych, liczących więcej niż 50 lat, które nie są własnością ich twórców;
10. pojedynczych lub znajdujących się w zbiorach książek, które mają więcej niż 100 lat i ich wartość jest wyższa niż 50000 euro;
11. map drukowanych, które mają więcej niż 200 lat;

    11a) kolekcji i przedmiotów z kolekcji zoologicznych, botanicznych, mineralnych lub anatomicznych, których wartość jest wyższa niż 50000 euro;

12. kolekcji o znaczeniu historycznym, paleontologicznym, etnograficznym lub numizmatycznym, których wartość jest wyższa niż 50000 euro;
13. środków transportu, które mają więcej niż 75 lat i ich wartość jest wyższa niż 50000 euro;
14. innych kategorii, niewymienionych w pkt. 1–13, obejmujących zabytki, które mają więcej niż 50 lat i ich wartość jest wyższa niż 50000 euro.

Nowelizacja wprowadza też specjalne rygory ochrony oraz konserwacji dla zabytków wpisanych na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz możliwość pozyskania dotacji celowej na zabezpieczenie zabytku. Może ją otrzymać osoba fizyczna, jednostka samorządu terytorialnego lub inna jednostka organizacyjna będąca właścicielem lub posiadaczem takiego zabytku. Otrzymuje ją na swój wniosek w celu wyposażenia pomieszczenia, w którym zabytek ma być przechowywany, w zabezpieczenia techniczne. Dotacja ma wynosić do 100% nakładów koniecznych na wyposażenie pomieszczenia w zabezpieczenia techniczne. Fundusze na ten cel mają pochodzić ze środków budżetu państwa, przeznaczonych do dyspozycji ministra kultury i dziedzictwa narodowego. Szczegółowy sposób ustalania wysokości i rozliczania dotacji celowej, w tym rodzaje kosztów podlegających dofinansowaniu, wymagania, jakie spełnia wniosek oraz dokumenty, jakie należy dołączyć do wniosku,  mają być określone w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.