Co dalej z lex Szyszko?

1 stycznia 2017 r. weszły w życie nowe przepisy ustawy o ochronie przyrody (tzw. lex Szyszko). Przewidywały one m.in. możliwość wycinania drzew na posesjach przez właścicieli, bez konieczności uzyskiwania na to zgody ze strony odpowiednich organów (nowe zasady zostały przez nas opisane w artykule z 3 stycznia 2017 r. pt. Wycinka drzew po nowelizacji). Duża fala sprzeciwów i protestów wobec nowej regulacji niejako wymusiła konieczność kolejnego pochylenia się nad jej treścią i znowelizowania jej. Już 7 kwietnia Sejm uchwalił nowe przepisy dotyczące tej ustawy, które trafiły do Senatu. Komisja senacka zaproponowała wprowadzenie pewnych zmian do treści projektu. W tym momencie projekt ustawy ponownie trafił do Sejmu. Planowana nowelizacja ma na celu uszczelnienie systemu, który według wielu głosów pozwalał na omijanie prawa i całkowitą samowolę prowadzącą do powolnego zniszczenia środowiska.

Najistotniejszą zmianą, którą ma wprowadzić nowelizacja jest wymóg zgłoszenia przez właściciela nieruchomości zamiaru wycinki drzew do urzędu gminy. W ciągu dwóch tygodni właściwy urzędnik ma dokonać oględzin na nieruchomości i sprawdzić czy planowana wycinka nie dotyczy także drzew chronionych lub będących pomnikami przyrody. Gdyby okazało się, że miałaby być niezgodna z obowiązującym prawem, gmina ma obowiązek wyrażenia sprzeciwu. Natomiast gdyby w terminie dwóch tygodni gmina nie wyraziła sprzeciwu należy przyjąć domniemanie zgody na wycinkę (tzw. milcząca zgoda). Zgodnie z nowelą zgłoszenie wycinki dotyczy, przede wszystkim, szybko przyrastających drzew np. topoli i wierzby, jeśli na wysokości 130 cm ich obwód będzie przekraczał 100 cm oraz drzew szlachetnych, jeśli ich obwód przekraczać będzie 50 cm. Oznacza to, że bez zezwolenia można będzie wyciąć np. topolę do 100 cm w obwodzie oraz drzewa szlachetne do 50 cm w obwodzie. Minister środowiska w rozporządzeniu ma zdecydować jakie gatunki drzew oraz jaki ich wiek będzie podstawą do sklasyfikowania ich jako drzew cennych przyrodniczo. W przypadku nieusunięcia drzewa w terminie 6 miesięcy od wydania zezwolenia koniecznym będzie ponowne dokonanie zgłoszenia.

Nie będzie można także wycinać drzew, rosnących przy drogach, bez konsultacji z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska. Wyjątek dotyczy jedynie topoli.

W sytuacji, gdy przed upływem pięciu lat od dokonania oględzin przez urzędnika gminy, właściciel nieruchomości wystąpi o pozwolenie na budowę związane z działalnością gospodarczą, a budowa miałaby być realizowana na części nieruchomości, gdzie rosły wycięte drzewa, właściciel będzie musiał uiścić stosowną opłatę za ich usunięcie. Konkretne stawki za usunięcie drzewa ma ustalić minister środowiska w rozporządzeniu. Do czasu jego wydania mają obowiązywać stawki maksymalne, czyli bez względu na gatunek drzewa będzie trzeba zapłacić 500 zł razy obwód pnia w centymetrach, mierzony na wysokości 130 cm.

Należy podkreślić, iż Sejm usunął z projektu noweli słowo „krzewy”, aby nowo wprowadzone przepisy dotyczyły tylko drzew. Pierwotnie miały dotyczyć zarówno drzew, jak i krzewów.

Senat wprowadził pewne propozycje zmian do projektu ustawy. Przede wszystkim wydłużył czas, jaki przysługuje urzędnikowi do dokonania oględzin na nieruchomości z 14 do 21 dni. Zmieniono także wymiary drzewa, które będzie można wyciąć bez dokonywania jakiegokolwiek zgłoszenia. W przypadku topoli, wierzby, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego będzie to możliwe, jeśli obwód ich pnia na wysokości 5 cm nie będzie przekraczał 80 cm. Natomiast w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej i platanu klonolistnego ten obwód nie będzie mógł przekraczać 65 cm, a w przypadku pozostałych gatunków drzew - 50 cm. Senat skrócił także czas na wydanie rozporządzenia ministra właściwego do spraw środowiska z 6 miesięcy do 1 miesiąca.

Do dnia dzisiejszego nowelizacja nie została uchwalona, nadal więc obowiązuje brzmienie ustawy o ochronie przyrody uwzględniające zmiany, które weszły w życie dnia 1 stycznia 2017 r., przy uwzględnieniu drobnych zmian wprowadzonych 21 kwietnia 2017 roku.